حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ حَدَّثَنَا أَبُو عَوَانَةَ عَنْ مُوسَى بْنِ أَبِي عَائِشَةَ عَنْ سَعِيدِ بْنِ جُبَيْرٍ عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ فِي قَوْله
لَا تُحَرِّكْ بِهِ لِسَانَكَ لِتَعْجَلَ بِهِ قَالَ كَانَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يُعَالِجُ مِنْ التَّنْزِيلِ شِدَّةً كَانَ يُحَرِّكُ شَفَتَيْهِ فَقَالَ لِي ابْنُ عَبَّاسٍ أَنَا أُحَرِّكُهُمَا كَمَا كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يُحَرِّكُهُمَا فَقَالَ سَعِيدٌ أَنَا أُحَرِّكُهُمَا كَمَا كَانَ ابْنُ عَبَّاسٍ يُحَرِّكُهُمَا فَحَرَّكَ شَفَتَيْهِ فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَى لَا تُحَرِّكْ بِهِ لِسَانَكَ لِتَعْجَلَ بِهِ إِنَّ عَلَيْنَا جَمْعَهُ وَقُرْآنَهُ قَالَ جَمْعَهُ فِي صَدْرِكَ ثُمَّ تَقْرَؤُهُ فَإِذَا قَرَأْنَاهُ فَاتَّبِعْ قُرْآنَهُ قَالَ فَاسْتَمِعْ وَأَنْصِتْ ثُمَّ إِنَّ عَلَيْنَا أَنْ تَقْرَأَهُ قَالَ فَكَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِذَا أَتَاهُ جِبْرِيلُ اسْتَمَعَ فَإِذَا انْطَلَقَ جِبْرِيلُ قَرَأَهُ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ كَمَا أَقْرَأَهُ
“(நபியே!) இந்த வேதஅறிவிப்பை மனனம் செய்வதற்காக அவசரப்பட்டு உங்கள் நாவை அசைக்காதீர்கள்” எனும் (75:16ஆவது) வசனம் பற்றிய விளக்கம் என்னவெனில்,
தம்மிடம் வேத அறிவிப்பை (வஹீயை) (வானவர்) ஜிப்ரீல் (அலை) கொண்டுவரும்போது, நபி (ஸல்) அவர்களுக்கு (வேதவசனங்களை முழுமையாக மனனம் செய்வது) சிரமமாக இருந்தது. அவர்கள் தம் நாவையும் இரு உதடுகளையும் (மனனமிடுவதற்காக) அசைத்துக் கொண்டிருந்தார்கள். ஆகவே அல்லாஹ், “(நபியே!) இந்த வேதஅறிவிப்பை மனனம் செய்வதற்காக அவசரப்பட்டு உங்கள் நாவை அசைக்காதீர்கள். அதை (உங்கள் மனதில்) இருத்தி, (நீங்கள்) ஓதும்படி செய்வது எமது பொறுப்பாகும்” எனும் (75:16,17) வசனங்களை அருளினான்.
மேலும் “நாம் இதனை ஓதும்போது, நீங்கள் பின்தொடர்ந்து ஓதுங்கள்” எனும் (75:18ஆவது) வசனத்தையும் அருளினான். அதாவது “நாம் (வானவர் மூலம் வேதவசனங்களை) அருளும்போது, வாய்மூடி அதனைக் கவனத்துடன் கேளுங்கள்” என்று கூறினான். பின்னர் “உம்மை ஓதவைப்பது எமது பொறுப்பாகும்” என்றான்.
(இந்த வசனங்கள் அருளப்பெற்ற) பின்னர் தம்மிடம் ஜிப்ரீல் (அலை) அவர்கள் (வஹீ கொண்டு) வரும்போது நபி (ஸல்) அவர்கள் (அருளப்படுவதை அமைதியாகக்) கேட்டுக் கொண்டிருப்பார்கள். ஜிப்ரீல் (அலை) சென்ற பின்னர் ஜிப்ரீல் (அலை) ஓதிக் கொடுத்தபடி நபி (ஸல்) அவர்கள் அவற்றை ஓதினார்கள்.
அறிவிப்பாளர் : இப்னு அப்பாஸ் (ரலி) வழியாக ஸயீத் பின் ஜுபைர் (ரஹ்)
குறிப்பு :
“அல்லாஹ்வின் தூதர் (ஸல்) அவர்கள் தம் உதடுகளை அசைத்ததைப் போன்று உங்களுக்கு நான் அசைத்துக் காட்டுகிறேன்” என்று இந்த ஹதீஸை எனக்கு அறிவிக்கும்போது இப்னு அப்பாஸ் (ரலி) என்னிடம் அசைத்துக் காட்டினார்கள்.
“இந்த ஹதீஸைப் பிறருக்கு அறிவிக்கும்போது, இப்னு அப்பாஸ் (ரலி) தம் உதடுகளை எனக்கு அசைத்துக் காட்டியவாறு பிறருக்கும் நான் அசைத்துக் காட்டுவேன்” என்று ஸயீத் பின் ஜுபைர் (ரஹ்) குறிப்பிடுகிறார்.